آیا در قران آیه و یا آیاتی در خصوص امامت امامان بعد از حضرت پیامبر آمده است ؟  اگر آمده است در چه سوره و آیاتی ذکر گردیده ؟

پاسخ :

آیات فراوانی در قرآن کریم در فضائل امیر مومنان وبرتری وی بر دیگران نازل شده است . وبسیاری از علمای شیعه و سنی تا 350 آیه را در این باره برشمرده‌اند که ما به نقل روایاتی از طریق اهل سنت در این باره اشاره می کنیم .

ابن عساکر ، از علمای بزرگ اهل سنت در تاریخ دمشق می‌نویسد :

عن ابن عباس ، قال :« نزلت فی علیّ ثلاثمائة آیة » .

 تاریخ مدینة دمشق ، ج 42 ، ص364، تاریخ الخلفاء ، ص 171 ، الصواعق المحرقة ، 196.

ابن عباس می گوید : 300 آیه از قرآن کریم در باره علی علیه السلام نازل شده است .

و همچنین خطیب بغدادی در تاریخ بغداد می‌نویسد :

عن ابن عباس قال : نزلت فی علی ثلاثمائة آیة .  

تاریخ بغداد ، ج 6 ، ص 221 .

و سیوطی از بزرگترین علمای تاریخ اهل سنت نیز می‌نویسد :

عن ابن عباس قال : نزلت فی علی ثلاثمائة آیة .

تاریخ الخلفاء ، ص 171 ، الصواعق المحرقة ، ص 196.

و در جای دیگر می‌نویسد :

قال ابن عباس : نزلت فی علی أکثر من ثلاثمائة آیة فی مدحه .

تاریخ الخلفاء ، ص 172، و السیرة النبویّة ، زینی دحلان بهامش السیرة الحلبیّة ، ج2 ، ص11 و الصواعق المحرقة ، ص 125 ط . المحمدیّة و 76 ط. المیمنة بمصر .

بیش از سیصد آیه از قرآن کریم ، در ستایش از علی علیه السلام نازل شده است .

و ابن حجر هیثمی در کتاب الصواعق المحرقة که آن را در رد عقائد شیعه نوشته است ، در این باره می‌نویسد :

وروى سعید بن جبیر ، عن ابن عباس ، قال : ما نزل فی أحد من کتاب اللّه ما نزل فی علی .

 الصواعق المحرقة ، ص 76 ، الباب التاسع ، الفصل الثالث .

و همچنین او در جای دیگر و نیز سیوطی در تاریخ الخلفاء می نویسند :

أنّه ما نزل فی أحد من کتاب اللّه کما نزل فی علی .

تاریخ الخلفاء ، ص 171 ، و الصواعق المحرقة ، ص 127.

در حق هیچ کسی ، به اندازه علی علیه السلام ، در قرآن نازل نشده است .

و حتی بسیاری از علمای اهل سنت نقل کرده‌‌اند که یک چهارم قرآن در حق امیر المؤمنین علی بن أبی طالب علیه السلام نازل شده است .

حاکم حسکانی از بزرگان اهل سنت می‌نویسد :

عن الاصبغ بن نباتة ، عن على قال : نزل القرآن أربعة أرباع : ربع فینا ، وربع فی عدونا ، وربع حلال وحرام وربع فرائض وأحکام ولنا کرائم القران .

 شواهد التنزیل ، ج 1 ، ص59 و ص62 و تاریخ الیعقوبی ، ج 2 ، ص136 و ینابیع المودة ، ج 1 ،‌ ص377.

اصبغ بن نباته از امیر مومنان نقل کرد که فرمودند قرآن چهار جزء نازل شد . یک چهارم  در مورد ما ، یک چهارم در مورد دشمنان ما ، یک چهارم در مورد حلال وحرام و یک چهارم در مورد واجبات  واحکام ؛ وآیات شاخص قرآن (کریمه به بهترین شیء در هر مجموعه گفته می شود) در مورد ماست .

و مرحوم کلینی رضوان الله تعالی علیه در کتاب کافی در روایتی که سند آن صحیح است ، شبیه همین روایت را نقل می‌کند :

عن أبی بصیر ، عن أبی جعفر علیه السلام ، قال : نزل القرآن أربعة أرباع : ربع فینا ، وربع فی عدونا ، وربع سنن وأمثال ، وربع فرائض وأحکام .

الکافی ، ج2  ، ص627 ، ح 4 .

اما مهم‌ترین آیاتی که در قرآن کریم در باره ولایت امیر المؤمنین علیه السلام نازل شده ، از قرار ذیل است :

1 . إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آَمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَهُمْ رَاکِعُونَ .مائده / 55 .

ولىّ شما ، تنها خدا و پیامبر اوست و کسانى که ایمان آورده اند : همان کسانى که نماز برپا مى دارند و در حال رکوع زکات مى دهند .

مراد از « الذین آمنوا ... » قطعاً امام امیر المؤمنین علیه السلام است ؛ زیرا این آیه در زمانی نازل شده است که امام علی علیه السلام در حال رکوع به فقیری که از مردم استمداد می‌کرد ، انگشتری خود را صدقه داد .

بنابر تصریح بسیاری از علمای اهل سنت ، این آیه در بار? امیر المؤمنین علیه السلام نازل شده است . قاضی عضد الدین الإیجی ، متوفای 756 در این باره می‌گوید :

وأجمع أئمّة التفسیر أنّ المراد علی .

المواقف فی علم الکلام ، ص 405 .

تمامی مفسرین جماع دارند که این آیه در بار? امام علی علیه السلام نازل شده است .

و سعد الدین تفتازانی نیز تصریح می‌کند :

نزلت باتّفاق المفسّرین فی علی بن أبی طالب ، رضی اللّه عنه ، حین أعطى خاتمه وهو راکع فی صلاته .

شرح المقاصد فی علم الکلام ، ج 5 ، ص270 .

[این آیه] به اتفاق مفسران در بار? علی بن أبی طالب (علیه السلام) هنگامی که در حال رکوع انگشترش را به فقیر نیازمند بخشید نازل شده است

و نیز علاء الدین علی بن محمد حنفی ، معروف به قوشجی در این باره می‌گوید :

إنّها نزلت باتفاق المفسّرین فی حق علی بن أبی طالب حین أعطى السائل خاتمه وهو راکع فی صلاته .

شرح تجرید الاعتقاد  ، ص 368 .

این آیه ، به اتفاق مفسران در حق علی بن أبی طالب (علیه السلام) نازل شده است . وآن هنگامی بودکه به سائل انگشتری اش را بخشید در حالی که در رکوع نماز بود .

و آلوسی نیز می‌گوید :

غالب الأخباریّین على أنّ هذه الآیة نزلت فی علی کرّم اللّه وجهه .

غالب اخباری ها بر این عقیده‌اند که این آیه در حق علی (علیه السلام) نازل شده است .

روح المعانی ، ج 6 ، ص168 .

مناقبعلیبنأبیطالب (ع ) ومانزلمنالقرآنفیعلی (ع ( ، ابنمردویهالأصفهانی ،ص 293،ح 460،بتحقیقعبدالرزاقمحمدحسینحرزالدین ،طدارالحدیثبقمالمقدسّةوتفسیرالثعلبی ،ج 4،ص 80،وتفسیرالکبیر ، الرازی ، ج12 ، ص26  و  شواهدالتنزیل ،الحسکانی ، ج 1،ص 229 - 230،ومطالبالسؤولفیمناقبآلالرسول (ع) ، محمدبنطلحةالشافعی ،ص 170،والفصولالمهمةفیمعرفةالأئمة ،ابنالصباغالمالکی ،ج 1،ص 579 .

ابن مردویه از علمای بزرگ اهل سنت روایتی را در شأن نزول این آیه نقل می کند که بسیار جالب و خواندنی است .

ابن عباس کنار چاه زمزم نشسته بود و از رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم ) حدیث نقل می کرد  مردی که صورتش را با عمامه پوشیده بود نزدیک آمد و هرگاه که ابن عباس می گفت رسول خدا چنین فرمود ،  او هم می گفت رسول خدا چنین فرمود ابن عباس گفت : تو را به خدا سوگند می دهم خودت را معرفی کن . پارچه را از صورتش برداشت و گفت :

 ای مردم هرکس مرا می شناسد که می شناسد و آنان که نمی شناسند خودم را معرفی می کنم ، من جندب پسر جناده ابوذر غفاری از یاران رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم ) در جنگ بدر هستم ، از رسول خدا با دو گوشم شنیدم و با چشم هایم دیدم که اگر غیر از این باشد کر و کور باشم ، فرمود: "علی پیشوای نیکوکاران و کشنده کافران است ، هرکس او را کمک کند پیروز است و آن که او را خار نماید ذلیل و بی‌چاره شود ".

 بدانید که روزی از روزها هنگام ظهر برای اقامه نماز در مسجد خدمت رسول الله بودم مردی نیازمند وارد شد وتقاضای کمک کرد ؛ ولی هیچ کس به وی کمکی نکرد ، علی که در همان لحظه و در حال رکوع و مشغول نماز بود ، دست راستش را که انگشترش در یکی از انگشتانش بود جلو آورد تا آن را به مرد نیازمند هدیه کند ، مرد فقیر انگشتر را در آورد ، پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم ) این منظره را مشاهده نمود ، پس از پایان یافتن نماز دست به دعا بلند کرد و عرض کرد :

" خداوندا برادرم موسی از تو تقاضا نمود تا به وی سعه صدر وگشایش در امور و بیانی رسا وشیوا و جانشینی برادرش هارون را عنایت فرمائی ، وتو ای خدا درخواستش را اجابت فرمودی ، واکنون من پیامبر وفرستاده و برگزیده ات ، درخواست می کنم تا شرح صدر وآسان شدن کارهایم را به من مرحمت فرمائی و نیز برادرم علی را وزیر و جانشین من قرار دهی تا همراه وکمک من در کارها و پشتیبان رسالتم باشد " .

ابوذر می گوید:

هنوز سخن و تقاضای رسول خدا تمام نشده بودکه جبرئیل نازل شد و این آیه را از جانب خداوند بر وی تلاوت نمود

«همانا پیشوا ورهبر وفرمانده شما خد ورسول او و مومنان هستند ؛ همان‌ها که نماز را برپا می دارند و در رکوع نماز ، زکات وصدقه می دهند . » .